Ngữ Pháp Tiếng Nhật N5 - Bài 20: Thể Thông Thường Và Thể Lịch Sự

Các bạn cùng Trung tâm tiếng Nhật Kosei học ngay ngữ pháp tiếng Nhật N5 Bài 20 - Giáo trình Minna no Nihongo nhé. Thể thông thường và thể lịch sự trong tiếng Nhật - Cách chuyển từ thể lịch sự sang cách chia thể thông thường như thế nào?

Ngữ pháp tiếng Nhật N5 - Bài 20: Thể thông thường và thể lịch sự

1. Thể văn thông thường và thể văn lịch sự

Thể lịch sự: là cách nói mà kết thúc câu luôn là –desu (với tính từ, danh từ) và –masu (với động từ) và các dạng phái sinh của nó (-deshita, -dewa arimasen, -masen, -mashita).

Thể thông thường: là cách nói không có –desu hay –masu. Dùng luôn dạng cơ bản, dạng gốc và các dạng phái sinh dạng ngắn của các loại từ đó.

Cách dùng: 

① Người lớn tuổi.

② Người gặp lần đầu.

- Cấp trên.

- Mình là nhân viên mới.      

- Trong các sự kiện nghiêm túc (họp hành, phát biểu…).

a. Người kém tuổi đầu tiên.

b. Người ngang tuổi.

c. Bạn thân.

d. Người trong gia đình.

Chú ý:   

(1) Trong trường hợp từ ① đến ⑤ mà sử dụng thể thông thường thì bị coi là thất lễ.

(2) Người Nhật đối với người nước ngoài hay nhân viên lâu năm khi chỉ đạo, hướng dẫn nhân viên mới để thể hiện sự thân mật tùy thuộc vào ý đồ vẫn có thể sử dụng được thể thông thường.

(3) Từ a~d, cũng tùy thuộc vào trường hợp vẫn có thể sử dụng thể lịch sự.

Ví dụ: a: muốn giáo dục con nhỏ.   

           b: trước khi gặp gỡ biết nhau.        

           d: xưng hô với bố mẹ.

2. Thể văn lịch sự và thông thường

Động từ, tính từ, danh từ

	Thể lịch sự	Thể thông thường
Động từ	かきます かきません かきました かきませんでした	かく(thể từ điển) かかない (thể ない) かいた (thể た) かかなかった (thể ない quá khứ)
Tính từ -i	あついです あつくないです あつかったです あつくなかったです	あつい (bỏ です)  あつくない あつかった あつくなかった
	ひまです	ひまだ
Tính từ -na   Danh từ	ひまではありません ひまでした ひまではありませんでした	ひまではない ひまだった ひまではなかった

Thể văn lịch sự và thông thường của các nhóm từ ngữ theo sau

Thể lịch sự	Thể thông thường	Ý nghĩa	Bài
飲みたいです	飲みたい	Muốn uống	13
飲みに 行きます	飲みに 行く	Đi uống
書いてください	書いて	Xin hãy viết	14
書いています	書いている	Đang viết
書いても いいです	書いても いい	Có thể viết	15
書かなくてもいいです	書かなくても いい	Không cần phải viết
書いてあげます	書いてあげる	Sẽ viết giúp cho	24
書いてもらいます	書いてもらう	Nhờ viết giúp
書いてくれます	書いてくれる	Viết giúp đi
行かなければなりません	行かなければならない	Phải đi	17
食べることが できます	食べることが できる	Có thể ăn	18
食べることです	食べることだ	(là) để ăn
読んだことがあります	読んだことがある	Có đọc	19
読んだり、書いたりします	読んだり、書いたりする	Đọc, viết và…

Chú ý:   Khi đổi những câu được nối với nhau bằng から hay が、けど (thường sử dụng trong hội thoại) thành thể văn thông thường thì tất cả các từ lịch sự trong câu phải được đổi sang thể thông thường.

おなかが 痛(いた)いですから、病院(びょういん)へ 行(い)きます。

→ おなかが 痛(いた)いから、病院(びょういん)へ行(い)く。

日本(にほん)の食(た)べ物(もの)は おいしいですが、高(たか)いです。

→ 日本(にほん)の食(た)べ物(もの)は おいしいが、高(たか)い。

Tham khảo thêm 1 số bài viết khác:

>>> Ngữ pháp tiếng Nhật N5 - Bài 19: Thể た

>>> Ngữ pháp tiếng Nhật N5 - Bài 16: Cách sử dụng động từ thể “て”

>>> [ Mới nhất ] Tổng hợp ngữ pháp tiếng Nhật N5

>>> Ngữ pháp tiếng Nhật N5 - Bài 2: Đại từ chỉ định

3. Câu nghi vấn ở thể văn thông thường

＊ Cách dùng:

- Bỏ trợ từ chỉ sự nghi vấn là か ở cuối câu, thay vào đó đọc cao giọng chữ ở cuối câu để biểu thị sự nghi vấn, câu trả lời thường đọc thấp giọng chữ cuối câu.

Ví dụ:  コーヒーを 飲(の)む？ 

        …うん、飲む.

Chú ý: cũng có những câu nghi vấn ở thể văn thông thường mà không bỏ chữ か ở sau như: 飲むか、見たか…, nhưng chỉ được sử dụng giới hạn trong phạm vi nam giới khi người trên hỏi người dưới hoặc những người quá thân nhau (như cha hỏi con trai).

Đối với câu nghi vấn danh từ hay tính từ thì chữ だ thể thông thường của です được giản lược.

Ví dụ:  今晩(こんばん) 暇(ひま)？    

…うん、暇（だよ） / …ううん、暇では (じゃ) ない.

=> Khi đàm thoại thường dùng じゃない.

Trợ từ trong câu nghi vấn ở thể văn thông văn cũng thường được lược bỏ.

Ví dụ:

• ご飯(はん)「を」食(た)べる？        
• 明日(あした)京都(きょうと)「へ」行(い)かない？      
• このりんご「は」おいしいですね。
• そこに はさみ「が」ある？      

Trong thể thông thường, chữ い trong mẫu câu V ている cũng thường được lược bỏ.

Ví dụ  辞書(じしょ)、持(も)って「い」る?

…うん、持って「い」る。

…ううん、持って「い」ない。

Thể thông thường của はい、いえ

はい   → うん.

いいえ → ううん.

4. Thể thông thường và thể lịch sự trong đời sống Nhật Bản

Thể thông thường trong đời sống Nhật Bản

Thể thông thường được dùng rất nhiều trong đời sống hàng ngày, người Nhật dùng nhiều thể thông thường trong sinh hoạt gia đình bởi dù trong gia đình trên, dưới nhưng vẫn đều là những người thân thiết. Thể thông thường được dùng nhiều nhất với bạn bè, nếu bạn thân của bạn bổng dùng thể lịch sự khi nói chuyện thì cẩn thận bởi họ đang giận bạn đấy.

Thể thông thường có tên gọi khác là thể ngắn tức là câu nói sẽ được rút ngắn lại, lược gọn lại nhưng người nghe vẫn hiểu. Chuyển từ thể lịch sự sang thể thông thường đã lược bỏ ngắn đi rất nhiều rồi nhưng khi nói lại muốn lược bỏ thêm nữa.

Ví dụ: bỏ いtrong Vている, bỏ trợ từ, bỏ だ…

Thể lịch sự trong đời sống Nhật Bản

So với thể thông thường dùng để nói chuyện với bạn bè, với những người có mối quan hệ rất thân thiết thì thể lịch sự sẽ được sử dụng để nói chuyện với những người có chức vụ cao hơn như: sếp, thầy/cô giáo, hay những người mới quen như bạn bè, người lạ. Đôi khi bạn đọc sách sẽ thấy thể lịch sử được sử dụng rất nhiều và gần như là dùng trong mọi tình huốn. Có thể nói cách dùng này khá an toàn tuy nhiên không nên quá “lạm dụng”. Việc sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp cần phù hợp với tình huống để gây dựng các mối quan hệ cho bạn.

Trên đây là ngữ pháp tiếng Nhật N5 - bài 20: Thể thông thường và thể lịch sự mà Kosei biên soạn. Hi vọng, bài viết đã mang lại nhiều kiến thức bổ ích đến cho các bạn đọc!

Cùng Trung tâm tiếng Nhật Kosei tới ngay với bài tiếp theo nha!!

>>> Khoá học tiếng Nhật N5 - Tiếng Nhật dành cho người mới

>>> Lịch khai giảng các khóa học tiếng Nhật tại Kosei

>>> Ngữ pháp tiếng Nhật N5 bài 21

>>> Tiếng Nhật giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày

>>> Bạn có muốn giao tiếp tiếng Nhật thường ngày không thua gì người Nhật bản xứ?